-
1 exhaurio
ex-haurĭo, hausi, haustum, 4, v. a. ( fut. part. act. exhausurus, Sen. Ep. 51, 6), to draw out, to empty by drawing, to exhaust (class., esp. in the transf. and trop. senses).I.Lit., of liquids:B.cum alii malos scandant, alii per foros cursent, alii sentinam exhauriant,
pump out, Cic. de Sen. 6, 17; cf. id. Cat. 1, 5, 12:vinum,
i. e. to drink up, id. Phil. 2, 25, 63:exhausto jam flumine,
Prop. 4 (5), 9, 63; cf.:exhaustum poculum,
emptied, Cic. Clu. 11, 31:exhaustus repente perennis exaruit fons,
Hirt. B. G. 8, 43, 5; cf.:tacent exhausti solibus amnes,
Stat. Th. 3, 259.—Transf., of things not liquid, to take out, empty out, to make empty, to exhaust:II.terram manibus sagulisque,
Caes. B. G. 5, 42, 3:humum ligonibus,
Hor. Epod. 5, 31:pecuniam ex aerario,
Cic. Agr. 2, 36, 98; cf.aerarium,
i. e. to empty, exhaust, id. Vat. 2, 5; id. Verr. 2, 3, 70, § 164:praedam ex agris urbibusque sociorum,
id. Pis. 21, 48; cf.:oppidum diripiendum militi dedit: exhaustis deinde tectis ignem injecit,
completely pillaged, Liv. 10, 44, 2 Drak.:reliquum spiritum,
Cic. Sest. 37, 80; cf. id. ib. 21, 48 infra, and Halm ad loc.:exhauriri,
drained of money impoverished, id. Q. Fr. 1, 1, 2 fin.:provinciam sumptibus et jacturis,
id. Att. 6, 1, 2:plebem impensis (aedificandi),
Liv. 6, 5, 5:socios commeatibus,
id. 37, 19, 4:heredem legatis,
Plin. Ep. 5, 1, 9:facultates patriae,
Nep. Hann. 6; cf.vires,
Plin. Ep. 3, 19, 6:genas,
i. e. to make bloodless, pale, Stat. Th. 10, 168:velut exhausta pullulet arca nummus,
Juv. 6, 363.Trop. (according as the notion of taking away or of leaving empty predominates).A.To take away, remove:B.libentius omnes meas laudes ad te transfuderim, quam aliquam partem exhauserim ex tuis,
Cic. Fam. 9, 14, 4:alicui dolorem,
id. ib. 5, 16, 4:sibi manu vitam,
id. Sest. 21, 48; cf. id. ib. 37, 80:exhausta vis ingens aeris alieni est,
cleared off, Liv. 7, 21, 8:Scurra exhausto rubore (i. e. pudore),
Auct. Her. 4, 10, 14:ad multorum exhaurienda peccata,
Vulg. Hebr. 9, 28.—To exhaust, bring to an end:tantus fuit amor, ut exhauriri nulla posset injuria,
be exhausted, Cic. Att. 2, 21, 4; cf.:amicorum benignitas exhausta est in ea re,
id. ib. 4, 2, 7: unius ambulationis sermone exhaurire (quae sollicitant anguntque), to exhaust in speaking, i. e. to discuss thoroughly, id. ib. 1, 18, 1; cf. id. de Or. 3, 26, 102:exhaustus est sermo hominum,
id. Q. Fr. 1, 2, 1:deinde exhauriri mea mandata,
to be accomplished, fulfilled, id. Att. 5, 13, 3; cf.:mandavi omnia, quae quidem tu, ut polliceris, exhauries,
id. ib. 5, 6, 2:labores,
to endure, undergo, Liv. 21, 21, 8:laborem, periculum,
id. 21, 30, 9 Drak.; 25, 31, 7; 26, 31, 7; Plin. Ep. 3, 9, 1; Stat. Th. 6. 236 al.:bella,
Verg. A. 4, 14:vastae pericula terrae,
id. ib. 10, 57; cf.:dura et aspera belli,
Liv. 33, 11, 6:poenarum exhaustum satis est,
executed, inflicted, Verg. A. 9, 356:exhausta nocte,
spent, Tac. H. 4, 29:exhaustus cliens,
worn out, Juv. 9, 59. -
2 vacuēfaciō
vacuēfaciō fēcī, factus, ere [vacuus+facio], to make empty, empty, clear, free: adventu tuo ista subsellia vacuefacta sunt: Scyrum, N.* * *vacuefacere, vacuefeci, vacuefactus V TRANSmake empty; empty -
3 exinanio
ex-ĭnānĭo, īvi or ĭi, ītum, 4, v. a., to empty, make empty (rare but class.):Siciliam provinciam C. Verres per triennium depopulatus esse, Siculorum civitates vastasse, domos exinanisse, fana spoliasse dicitur,
to make desolate, Cic. Div. in Caecil. 4, 11:agros (with vastare),
id. Verr. 2, 3, 50, § 119:navem,
id. ib. 2, 5, 25, § 64; ib. 40, § 104: castra, Sisenn. ap. Non. 107, 22; cf. Caes. B. C. 1, 48, 5:regibus atque omnibus gentibus exinanitis,
Cic. Agr. 2, 27, 72; cf. also: ama rem tuam: hunc (amatorem) exinani, clean out, i. e. strip, fleece, Plaut. Truc. 4, 2, 2:patrimonium suum donationibus,
i. e. to consume, waste, Dig. 31, 1, 89 fin.:apes relinquunt exinanitas alvos,
emptied, empty, Varr. R. R. 3, 16, 28:onusta vehicula,
to unload, Plin. 7, 20, 19, § 82:alvum, bilem, pituitam,
to void, discharge, id. 26, 8, 36, § 57:lienem,
to consume, id. 25, 5, 20, § 45: [p. 688] hydropicos, to tap, id. 24, 8, 35, § 52:multiplici partu exinanitur ubertas,
is exhausted, weakened, id. 18, 22, 51, § 189:faex non est exinanita,
drained out, Vulg. Psa. 74, 9.— Trop.:exinanita est fides,
made powerless, Vulg. Rom. 4, 14:semet ipsum exinanivit,
i. e. laid aside his glory, id. Philip. 2, 7.— Absol.:exinanite,
destroy, Vulg. Psa. 136, 10. -
4 vacuefacio
I.Lit. (rare but class.):II.quid quod adventu tuo ista subsellia vacuefacta sunt,
Cic. Cat. 1, 7, 16:domum novis nuptiis,
id. ib. 1, 6, 14:Scyrum vacuefecit,
Nep. Cim. 2, 5; id. Timol. 3, 2:fasces securibus,
Val. Max. 4, 1, 1:turpi sentinā exercitus vacuefactus,
id. 2, 7, 1:venas inedia,
Macr. S. 7, 12:locum alicui in cenā,
to clear a place, make room, id. ib. 1, 2.—Trop.:circumcisiones,
i. e. to abolish, Lact. 4, 17, 1. -
5 ex-hauriō
ex-hauriō hausī, haustus, īre, to draw out, empty, exhaust: sentinam: vinum, drink up: exhausto ubere, V.—To draw out, make empty, exhaust: terram manibus: humum ligonibus, H.: aerarium: exhaustā paene pharetrā, O.: exhaustis tectis, pillaged, L.: reliquom spiritum, destroy: sumptu exhauriri, impoverished: Quo magis exhaustae fuerint (apes), V.: socios commeatibus, L.: facultates patriae, N.—Fig., to take away, remove: partem ex tuis (laudibus): sibi manu vitam: exhausta vis aeris alieni est, cleared off, L.—To exhaust, bring to an end: ut (amor) exhauriri nullā posset iniuriā: (multa) sermone, i. e. to discuss thoroughly: deinde exhauriri mea mandata, be fulfilled: labores, endure, L.: pericula, V.: labor Cui numquam exhausti satis est, i. e. never finished, V.: poenarum exhaustum satis est, inflicted, V.: Plus tamen exhausto superest, more than has been done, O.: exhaustus cliens, worn out, Iu.: inter labores exhausti, L. -
6 ex-ināniō
ex-ināniō īvī, ītus, īre, to empty, make empty, desolate: navem: domos: civitates, Cs.: gentibus exinanitis. -
7 vāstō
vāstō āvī, ātus, āre [vastus], to make empty, deprive of occupants, desert, vacate, void, empty, lay waste, desolate, ravage, devastate, destroy: cum equitatus vastandi causā se in agros eiecerat, Cs.: Italiam: vastati agri sunt, L.: pati terram stirpium asperitate vastari, to lie waste: partem provinciae incursionibus, Cs.: Omnia late, V.: Poenorum tumultu Fana, H.: cultoribus agros, V.: cultores, Ta.—Fig.: ita conscientia mentem excitam vastabat, perplexed, S.* * *vastare, vastavi, vastatus Vlay waste, ravage, devastate -
8 inanio
ĭnānĭo, īvi or ĭi, ītum, 4, v. a. [inanis], to make empty, to empty out, evacuate ( poet. and in post-Aug. prose):hoc ubi inanitur spatium, etc.,
Lucr. 6, 1005; cf.:locus inanitus magis ac vacuatus,
ib. 1025:herbacea arefacta per se inanit alvum,
Plin. 20, 3, 8, § 14:vesicas (polium),
id. 21, 20, 84, § 146:corpora (luna, opp. implet),
id. 2, 98, 99, § 122.—Part. as subst.: ĭnānītum, i, n., vacancy, emptiness (opp. plenum), Tert. Res. Carn. 4. -
9 inanitum
ĭnānĭo, īvi or ĭi, ītum, 4, v. a. [inanis], to make empty, to empty out, evacuate ( poet. and in post-Aug. prose):hoc ubi inanitur spatium, etc.,
Lucr. 6, 1005; cf.:locus inanitus magis ac vacuatus,
ib. 1025:herbacea arefacta per se inanit alvum,
Plin. 20, 3, 8, § 14:vesicas (polium),
id. 21, 20, 84, § 146:corpora (luna, opp. implet),
id. 2, 98, 99, § 122.—Part. as subst.: ĭnānītum, i, n., vacancy, emptiness (opp. plenum), Tert. Res. Carn. 4. -
10 vacuo
văcŭo, āvi, ātum, 1, v. a. [vacuus], to make empty or void; to empty, clear, free (mostly post-Aug.):locus inanitus ac vacuatus,
Lucr. 6, 1023:sulcum,
Col. 3, 13, 10:dolia a mercatoribus vacuata,
id. 12, 50, 14:Elysium nemus,
Mart. 11, 5, 6: saecula putr: [p. 1951] penso, Stat. Th. 3, 642:sanguine vacuatus,
Aur. Vict. Epit. 43. -
11 vasto
vasto, āvi, ātum, 1, v. a. [id.; hence, Ital. guastar, and Fr. gāter], to make empty or vacant, to leave untenanted or uninhabited, to desert.I.Lit. (rare but class.):II.lex erat lata de vastato ac relicto foro,
Cic. Sest. 24, 53:vastati agri sunt,
Liv. 3, 32, 2:venator vastata lustra fugit,
i.e. destitute of game, Val. Fl. 1, 480: pati terram stirpium asperitate vastari, to lie waste or untilled, Cic. N. D. 2, 39, 99.—Transf., to empty or deprive of inhabitants, to lay waste, desolate, ravage, devastate; to ruin, destroy (the predom. signif. of the word; syn.: populor, vexo).(α).Absol.:(β).cum equitatus liberius praedandi vastandique causā se in agros ejecerat,
Caes. B. G. 5, 19.—With acc.:B.ipse ad vastandos depopulandosque fines Ambiorigis proficiscitur,
Hirt. B. G. 8, 24:agros,
Caes. B. G. 1, 11; Cat. 66, 12; Cic. Verr. 2, 3, 50, § 119 (with exinanire):Italiam (with diripere),
id. Cat. 4, 6, 13:terram,
id. N. D. 2, 39, 99:partem provinciae incursionibus,
Caes. B. G. 5, 1:omnia caedibus, incendiis, ruinis,
Hirt. B. G. 8, 25:omnia ferro ignique vastata,
Liv. 7, 30, 15; 10, 12, 7:omnia (with invadere, polluere),
Sall. J. 41, 9:omnia igni ferroque,
Vell. 2, 110, 6:Tydides multā vastabat caede cruentus,
Verg. A. 1, 471:omnia late vastant,
id. G. 4, 16:fana Poenorum tumultu,
Hor. C. 4, 4, 47:(zonae) vastantur frigore semper,
Tib. 4, 1, 153:cuncta (panthera),
Phaedr. 3, 2, 14:direpti vastatique classe,
Tac. H. 2, 16:quos (Mardos) vastavit,
id. A. 14, 23 fin.—Pass.:ipsi cultores arvaque maturis jam frugibus ut hostile solum vastabantur,
Tac. H. 2, 87 fin. —With abl. of that which is destroyed or removed:et latos vastant cultoribus agros,
Verg. A. 8, 8:agrosque viris annosaque vastant oppida,
Stat. Th. 3, 576.— -
12 fumus
fūmus, i, m. [Sanscr. dhū, dhumas, smoke; Zend. dun-man, vapor; Gr. thuô, to rage, sacrifice, thumos, thuma, thuos, etc.; Goth. dauns, odor; Engl. dust; cf.: fūnus, fuligo], smoke, steam, fume:b.in lignis si flamma latet fumusque cinisque,
Lucr. 1, 871; cf. 1, 891;4, 56: ibi hominem ingenuum fumo excruciatum, semivivum reliquit,
Cic. Verr. 2, 1, 17, § 45:castra, ut fumo atque ignibus significabatur, amplius milibus pass. VIII. in latitudinem patebant,
Caes. B. G. 2. 7 fin.:tum fumi incendiorum procul videbantur,
id. ib. 5, 48 fin.:significatione per castella fumo facta,
id. B. C. 3, 65, 3:ater ad sidera fumus erigitur,
Verg. A. 9, 239:pernas in fumo suspendito,
Cato, R. R. 162, 3:fumo inveteratum vinum,
Plin. 23, 1. 22, § 40; cf. Hor. C. 3, 8, 11; Col. 1, 6, 19 sq.; v. fumarium; hence, poet. transf.:fumi Massiliae,
Marseilles wine mellowed in the smoke, Mart. 14, 118: in illo ganearum tuarum [p. 792] nidore atque fumo, Cic. Pis. 6, 13; cf.:intervenerant quidam amici, propter quos major fumus fieret, etc.,
Sen. Ep. 64, and Ter. Ad. 5, 3, 60:non fumum ex fulgore, sed ex fumo dare lucem Cogitat,
Hor. A. P. 143.—In double sense: Ph. Oculi dolent. Ad. Quor? Ph. Quia fumus molestus est, smoke, i. e. foolish talk, Plaut. Most. 4, 2, 10. —Prov.(α).Semper flamma fumo est proxima:(β).Fumo comburi nihil potest, flamma potest,
i. e. the slightest approach to wrong-doing leads to vice, Plaut. Curc. 1, 1, 53.—Tendere de fumo, ut proverbium loquitur vetus, ad flammam, to jump out of the frying-pan into the fire, Amm. 14, 11, 12; cf.:(γ).de fumo, ut aiunt, in flammam,
id. 28, 1, 26.—Fumum or fumos vendere, i. e. to make empty promises, Lampr. Alex. Sev. 36; Mart. 4, 5, 7; App. Mag. p. 313, 31.—For which also:II.per fumum or fumis vendere aliquid,
Capitol. Anton. 11; Lampr. Heliog. 10.—Trop., like our word smoke, as a figure of destruction: ubi omne Verterat in fumum et cinerem, had reduced to smoke and ashes, i. e. had consumed, squandered, Hor. Ep. 1, 15, 39. -
13 data
1.do, dĕdi, dătum, dăre (also in a longer form, dănunt = dant, Pac., Naev., and Caecil. ap. Non. 97, 14 sq.; Plaut. Most. 1, 2, 48; id. Ps. 3, 1, 1 et saep.; cf. Paul. ex Fest. p. 68, 12 Müll.— Subj.:I.duim = dem,
Plaut. Aul. 4, 6, 6; Ter. Heaut. 1, 1, 38:duis,
Plaut. Capt. 2, 2, 81; id. Men. 2, 1, 42:duas = des,
id. Merc. 2, 3, 67; id. Rud. 5, 3, 12; an old formula in Liv. 10, 19:duit,
Plaut. As. 2, 4, 54; id. Aul. 1, 1, 23; an old formula in Liv. 22, 10 init.:duint,
Plaut. Most. 3, 1, 126; id. Ps. 4, 1, 25; id. Trin. 2, 4, 35; Ter. And. 4, 1, 43; id. Phorm. 3, 2, 34 al.— Imper.: DVITOR, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject.—Inf.: DASI = dari, acc. to Paul. ex Fest. p. 68, 13 Müll.:dane = dasne,
Plaut. Truc. 2, 4, 22.—The pres. pass., first pers., dor, does not occur), v. a. [Sanscr. dā, da-dā-mi, give; Gr. di-dô-mi, dôtêr, dosis; cf.: dos, donum, damnum], to give; and hence, with the greatest variety of application, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (edere, tradere, dedere; reddere, donare, largiri, concedere, exhibere, porrigere, praestare, impertire, suppeditare, ministrare, subministrare, praebere, tribuere, offerre, etc.), as, to give away, grant, concede, allow, permit; give up, yield, resign; bestow, present, confer, furnish, afford; offer, etc. (very freq.).In gen.:(β).eam carnem victoribus danunt, Naev. ap. Non. l. l.: ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data,
Plaut. Am. prol. 138; cf.:patera, quae dono mi illic data'st,
id. ib. 1, 3, 36:dandis recipiendisque meritis,
Cic. Lael. 8; cf.:ut par sit ratio acceptorum et datorum,
id. ib. 16, 58: ut obsides accipere non dare consuerint, Caes. B. G. 1, 4 fin.:obsides,
id. ib. 1, 19, 1;1, 31, 7 et saep.: patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt,
Cic. Rep. 1, 13:hominibus animus datus est ex illis sempiternis ignibus,
id. ib. 6, 15; cf. ib. 6, 17:ea dant magistratus magis, quae etiamsi nolint, danda sint,
id. ib. 1, 31; cf.imperia,
id. ib. 1, 44:centuria, ad summum usum urbis fabris tignariis data,
id. ib. 2, 22:Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,
id. ib. 3, 9 fin.:ei filiam suam in matrimonium dat,
Caes. B. G. 1, 3, 5:litteras ad te numquam habui cui darem, quin dederim,
Cic. Fam. 12, 19: litteras (ad aliquem), to write to one, saep.; cf. id. Att. 5, 11;and in the same signif.: aliquid ad aliquem,
id. ib. 10, 8 fin.:litteras alicui, said of the writer,
to give one a letter to deliver, id. ib. 5, 15 fin.;of the bearer, rarely,
to deliver a letter to one, id. ib. 5, 4 init.: colloquium dare, to join in a conference, converse ( poet.), Lucr. 4, 598 (Lachm.;al. videmus): colloquiumque sua fretus ab urbe dedit,
parley, challenge, Prop. 5, 10, 32:dare poenas,
to give satisfaction, to suffer punishment, Sall. C. 18:alicui poenas dare,
to make atonement to any one; to suffer for any thing, Ov. M. 6, 544; Sall. C. 51, 31;v. poena: decus sibi datum esse justitia regis existimabant,
Cic. Rep. 1, 41:quoniam me quodammodo invitas et tui spem das,
id. ib. 1, 10:dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,
id. ib. 1, 9; cf.:ansas alicui ad reprehendendum,
id. Lael. 16, 59:multas causas suspicionum offensionumque,
id. ib. 24:facultatem per provinciam itineris faciundi,
Caes. B. G. 1, 7, 5;for which: iter alicui per provinciam,
id. ib. 1, 8, 3; Liv. 8, 5; 21, 20 al.:modicam libertatem populo,
Cic. Rep. 2, 31:consilium,
id. Lael. 13:praecepta,
id. ib. 4 fin.:tempus alicui, ut, etc.,
id. Rep. 1, 3:inter se fidem et jusjurandum,
Caes. B. G. 1, 3 fin.:operam,
to bestow labor and pains on any thing, Cic. de Or. 1, 55:operam virtuti,
id. Lael. 22, 84;also: operam, ne,
id. ib. 21, 78:veniam amicitiae,
id. ib. 17:vela (ventis),
to set sail, id. de Or. 2, 44, 187:dextra vela dare,
to steer towards the right, Ov. 3, 640:me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse,
Cic. Att. 2, 1:sin homo amens diripiendam urbem daturus est,
id. Fam. 14, 14 et saep.: ita dat se res, so it is circumstanced, so it is, Poëta ap. Cic. N. D. 2, 26; cf.:prout tempus ac res se daret,
Liv. 28, 5 et saep.— Impers.: sic datur, so it goes, such is fate, i. e. you have your reward, Plaut. Truc. 4, 8, 4; id. Ps. 1, 2, 22; id. Men. 4, 2, 40; 64; id. Stich. 5, 6, 5.— Part. perf. sometimes (mostly in poets) subst.: dăta, ōrum, n., gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72; Prop. 3, 15, 6 (4, 14, 6 M.); Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong together, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init.:DATVM DONVM DVIT, P. R. Q.).— Prov.: dantur opes nulli nunc nisi divitibus,
Mart. 5, 81, 2; cf.:dat census honores,
Ov. F. 1, 217.—Poet. with inf.:(γ).da mihi frui perpetuā virginitate,
allow me, Ov. M. 1, 486; id. ib. 8, 350:di tibi dent captā classem reducere Trojā,
Hor. S. 2, 3, 191; so id. ib. 1, 4, 39; id. Ep. 1, 16, 61; id. A. P. 323 et saep.—With ne:II.da, femina ne sim,
Ov. M. 12, 202.In partic.A.In milit. lang.1.Nomina, to enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13; Liv. 2, 24; 5, 10; cf.2.transf. beyond the military sphere,
Plaut. Ps. 4, 6, 38.—Manus (lit., as a prisoner of war, to stretch forth the hands to be fettered; cf. Cic. Lael. 26, 99;3.hence),
to yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4;and more freq. transf. beyond the milit. sphere,
to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72; Cic. Lael. 26, 99; id. Att. 2, 22, 2; Caes. B. G. 5, 31, 3; Ov. H. 4, 14; id. F. 3, 688; Verg. A. 11, 568; Hor. Epod. 17, 1 al.—Terga, for the usual vertere terga; v. tergum.—B. 1.Esp. in jurid. lang.: DO, DICO, ADDICO, the words employed by the praetor in the execution of his office; viz. DO in the granting of judges, actions, exceptions, etc.; DICO in pronouncing sentence of judgment; ADDICO in adjudging the property in dispute to one or the other party; cf. Varr. L. L. 6, § 30 Müll.;2.hence called tria verba,
Ov. F. 1, 47.—Datur, it is permitted, allowed, granted; with subj. clause: quaesitis diu terris, ubi sistere detur, Ov. M. 1, 307:C.interim tamen recedere sensim datur,
Quint. 11, 3, 127:ex quo intellegi datur, etc.,
Lact. 5, 20, 11.—In philos. lang., to grant a proposition:D.in geometria prima si dederis, danda sunt omnia: dato hoc, dandum erit illud (followed by concede, etc.),
Cic. Fin. 5, 28, 83; id. Tusc. 1, 11, 25; id. Inv. 1, 31 fin. —Designating the limit, to put, place, carry somewhere; and with se, to betake one's self somewhere:E.tum genu ad terram dabo,
to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17; cf.:aliquem ad terram,
Liv. 31, 37; Flor. 4, 2 fin.:me haec deambulatio ad languorem dedit!
has fatigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3:hanc mihi in manum dat,
id. And. 1, 5, 62:praecipitem me in pistrinum dabit,
id. ib. 1, 3, 9:hostes in fugam,
Caes. B. G. 5, 51 fin.:hostem in conspectum,
to bring to view, Liv. 3, 69 fin.:aliquem in vincula,
to cast into prison, Flor. 3, 10, 18; cf.:arma in profluentes,
id. 4, 12, 9:aliquem usque Sicanium fretum,
Val. Fl. 2, 28:aliquem leto,
to put to death, to kill, Phaedr. 1, 22, 9:se in viam,
to set out on a journey, Cic. Fam. 14, 12:sese in fugam,
id. Verr. 2, 4, 43 fin.; cf.:se fugae,
id. Att. 7, 23, 2:Socrates, quam se cumque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps,
id. de Or. 3, 16, 60 et saep.—Designating the effect, to cause, make, bring about, inflict, impose:F.qui dederit damnum aut malum,
Ter. And. 1, 1, 116:nec consulto alteri damnum dari sine dolo malo potest,
Cic. Tull. 14, 34; 16, 39; cf.:malum dare,
id. N. D. 1, 44, 122:hoc quī occultari facilius credas dabo,
Ter. Hec. 5, 4, 29:inania duro vulnera dat ferro,
Ov. M. 3, 84:morsus,
Prop. 5, 5, 39; cf.:motus dare,
to impart motion, Lucr. 1, 819 al. (but motus dare, to make motion, to move, be moved, id. 2, 311):stragem,
id. 1, 288:equitum ruinas,
to overthrow, id. 5, 1329.—With part. fut. pass.:pectora tristitiae dissolvenda dedit,
caused to be delivered from sadness, Tib. 1, 7, 40.—Prov.: dant animos vina,
Ov. M. 12, 242. —Aliquid alicui, to do any thing for the sake of another; to please or humor another; to give up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare): da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5 fin.: aliquid auribus alicujus, Trebon. ib. 12, 16:b.Caere hospitio Vestalium cultisque diis,
Liv. 7, 20:plus stomacho quam consilio,
Quint. 10, 1, 117 et saep.:ut concessisti illum senatui, sic da hunc populo,
i. e. forgive him, for the sake of the people, Cic. Lig. 12, 37:dabat et famae, ut, etc.,
Tac. A. 1, 7.—Hence,Se alicui, to give one's self up wholly, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve:G.dedit se etiam regibus,
Cic. Rab. Post. 2, 4; so Ter. Eun. 3, 3, 10; id. Heaut. 4, 3, 10; Poëta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2; Cic. Att. 7, 12, 3; Nep. Att. 9; Tac. A. 1, 31:mihi si large volantis ungula se det equi,
Stat. Silv, 2, 2, 38; 1, 1, 42; 5, 3, 71 al.; Aus. Mosel. 5, 448; cf. Ov. H. 16, 161:se et hominibus Pythagoreis et studiis illis,
Cic. Rep. 1, 111:se sermonibus vulgi,
id. ib. 6, 23:se jucunditati,
id. Off. 1, 34 al.:se populo ac coronae,
to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19; cf.:se convivio,
Suet. Caes. 31 et saep.:si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant,
Cic. de Or. 2, 44, 187.—Of discourse, to announce, tell, relate, communicate (like accipere, for to learn, to hear, v. accipio, II.; mostly ante-class. and poet.):H.erili filio hanc fabricam dabo,
Plaut. Bacch. 2, 3, 132:quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo,
Ter. Heaut. prol. 10; cf. Verg. E. 1, 19:imo etiam dabo, quo magis credas,
Ter. Phorm. 5, 6, 37:da mihi nunc, satisne probas?
Cic. Ac. 1, 3, 10:Thessalici da bella ducis,
Val. Fl. 5, 219:is datus erat locus colloquio,
appointed, Liv. 33, 13:fixa canens... Saepe dedit sedem notas mutantibus urbes,
i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107.—In pass., poet. i. q.: narratur, dicitur, fertur, etc., is said:seu pius Aeneas eripuisse datur,
Ov. F. 6, 434; Stat. Th. 7, 315; Claud. Rapt. Pros. 3, 337.—Fabulam, to exhibit, produce a play (said of the author; cf.:I.docere fabulam, agere fabulam),
Cic. Brut. 18 fin.; id. Tusc. 1, 1 fin.; Ter. Eun. prol. 9; 23; id. Heaut. prol. 33; id. Hec. prol. 1 Don.;and transf.,
Cic. Clu. 31, 84; cf.also: dare foras librum = edere,
Cic. Att. 13, 22, 3.—Verba (alicui), to give [p. 605] empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Capt. 5, 1, 25; id. Ps. 4, 5, 7; id. Rud. 2, 2, 19; Ter. And. 1, 3, 6 Ruhnk.; Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24; Cic. Phil. 13, 16 fin.; id. Att. 15, 16 A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76 et saep.—K.Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.), to impute, assign, ascribe, attribute a thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc.:L.nunc quam rem vitio dent, quaeso animum attendite,
Ter. And. prol. 8:hoc vitio datur,
id. Ad. 3, 3, 64:inopiā criminum summam laudem Sex. Roscio vitio et culpae dedisse,
Cic. Rosc. Am. 16, 48; id. Off. 1, 21, 71; 2, 17, 58; id. Div. in Caecil. 10; id. Brut. 80, 277 et saep.—Alicui cenam, epulas, etc., to give one a dinner, entertain at table (freq.):M.qui cenam parasitis dabit,
Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 8; Ter. Heaut. 3, 1, 45; Cic. Fam. 9, 20, 2; id. Mur. 36, 75:prandium dare,
id. ib. 32, 67; cf. Sen. Ben. 1, 14, 1; Tac. A. 2, 57 al.—To grant, allow, in gen. (rare, but freq. as impers.; v. B. 2. supra):2.dari sibi diem postulabat,
a respite, Plin. Ep. 3, 9, 32.- do, -dāre ( obsol., found only in the compounds, abdo, condo, abscondo, indo, etc.), 1, v. a. [Sanscr. root dhā-, da-dhāmi, set, put, place; Gr. the-, tithêmi; Ger. thun, thue, that; Eng. do, deed, etc.]. This root is distinct from 1. do, Sanscr. dā, in most of the Arian langg.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 484; Corss. Ausspr. 2, 410;3.but in Italy the two seem to have been confounded, at least in compounds,
Curt. Gr. Etym. p. 254 sq.; cf. Max Müller, Science of Lang. Ser. 2, p. 220, N. Y. ed.; Fick, Vergl. Wört. p. 100.do, acc. of domus, v. domus init. -
14 do
1.do, dĕdi, dătum, dăre (also in a longer form, dănunt = dant, Pac., Naev., and Caecil. ap. Non. 97, 14 sq.; Plaut. Most. 1, 2, 48; id. Ps. 3, 1, 1 et saep.; cf. Paul. ex Fest. p. 68, 12 Müll.— Subj.:I.duim = dem,
Plaut. Aul. 4, 6, 6; Ter. Heaut. 1, 1, 38:duis,
Plaut. Capt. 2, 2, 81; id. Men. 2, 1, 42:duas = des,
id. Merc. 2, 3, 67; id. Rud. 5, 3, 12; an old formula in Liv. 10, 19:duit,
Plaut. As. 2, 4, 54; id. Aul. 1, 1, 23; an old formula in Liv. 22, 10 init.:duint,
Plaut. Most. 3, 1, 126; id. Ps. 4, 1, 25; id. Trin. 2, 4, 35; Ter. And. 4, 1, 43; id. Phorm. 3, 2, 34 al.— Imper.: DVITOR, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject.—Inf.: DASI = dari, acc. to Paul. ex Fest. p. 68, 13 Müll.:dane = dasne,
Plaut. Truc. 2, 4, 22.—The pres. pass., first pers., dor, does not occur), v. a. [Sanscr. dā, da-dā-mi, give; Gr. di-dô-mi, dôtêr, dosis; cf.: dos, donum, damnum], to give; and hence, with the greatest variety of application, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (edere, tradere, dedere; reddere, donare, largiri, concedere, exhibere, porrigere, praestare, impertire, suppeditare, ministrare, subministrare, praebere, tribuere, offerre, etc.), as, to give away, grant, concede, allow, permit; give up, yield, resign; bestow, present, confer, furnish, afford; offer, etc. (very freq.).In gen.:(β).eam carnem victoribus danunt, Naev. ap. Non. l. l.: ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data,
Plaut. Am. prol. 138; cf.:patera, quae dono mi illic data'st,
id. ib. 1, 3, 36:dandis recipiendisque meritis,
Cic. Lael. 8; cf.:ut par sit ratio acceptorum et datorum,
id. ib. 16, 58: ut obsides accipere non dare consuerint, Caes. B. G. 1, 4 fin.:obsides,
id. ib. 1, 19, 1;1, 31, 7 et saep.: patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt,
Cic. Rep. 1, 13:hominibus animus datus est ex illis sempiternis ignibus,
id. ib. 6, 15; cf. ib. 6, 17:ea dant magistratus magis, quae etiamsi nolint, danda sint,
id. ib. 1, 31; cf.imperia,
id. ib. 1, 44:centuria, ad summum usum urbis fabris tignariis data,
id. ib. 2, 22:Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,
id. ib. 3, 9 fin.:ei filiam suam in matrimonium dat,
Caes. B. G. 1, 3, 5:litteras ad te numquam habui cui darem, quin dederim,
Cic. Fam. 12, 19: litteras (ad aliquem), to write to one, saep.; cf. id. Att. 5, 11;and in the same signif.: aliquid ad aliquem,
id. ib. 10, 8 fin.:litteras alicui, said of the writer,
to give one a letter to deliver, id. ib. 5, 15 fin.;of the bearer, rarely,
to deliver a letter to one, id. ib. 5, 4 init.: colloquium dare, to join in a conference, converse ( poet.), Lucr. 4, 598 (Lachm.;al. videmus): colloquiumque sua fretus ab urbe dedit,
parley, challenge, Prop. 5, 10, 32:dare poenas,
to give satisfaction, to suffer punishment, Sall. C. 18:alicui poenas dare,
to make atonement to any one; to suffer for any thing, Ov. M. 6, 544; Sall. C. 51, 31;v. poena: decus sibi datum esse justitia regis existimabant,
Cic. Rep. 1, 41:quoniam me quodammodo invitas et tui spem das,
id. ib. 1, 10:dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,
id. ib. 1, 9; cf.:ansas alicui ad reprehendendum,
id. Lael. 16, 59:multas causas suspicionum offensionumque,
id. ib. 24:facultatem per provinciam itineris faciundi,
Caes. B. G. 1, 7, 5;for which: iter alicui per provinciam,
id. ib. 1, 8, 3; Liv. 8, 5; 21, 20 al.:modicam libertatem populo,
Cic. Rep. 2, 31:consilium,
id. Lael. 13:praecepta,
id. ib. 4 fin.:tempus alicui, ut, etc.,
id. Rep. 1, 3:inter se fidem et jusjurandum,
Caes. B. G. 1, 3 fin.:operam,
to bestow labor and pains on any thing, Cic. de Or. 1, 55:operam virtuti,
id. Lael. 22, 84;also: operam, ne,
id. ib. 21, 78:veniam amicitiae,
id. ib. 17:vela (ventis),
to set sail, id. de Or. 2, 44, 187:dextra vela dare,
to steer towards the right, Ov. 3, 640:me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse,
Cic. Att. 2, 1:sin homo amens diripiendam urbem daturus est,
id. Fam. 14, 14 et saep.: ita dat se res, so it is circumstanced, so it is, Poëta ap. Cic. N. D. 2, 26; cf.:prout tempus ac res se daret,
Liv. 28, 5 et saep.— Impers.: sic datur, so it goes, such is fate, i. e. you have your reward, Plaut. Truc. 4, 8, 4; id. Ps. 1, 2, 22; id. Men. 4, 2, 40; 64; id. Stich. 5, 6, 5.— Part. perf. sometimes (mostly in poets) subst.: dăta, ōrum, n., gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72; Prop. 3, 15, 6 (4, 14, 6 M.); Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong together, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init.:DATVM DONVM DVIT, P. R. Q.).— Prov.: dantur opes nulli nunc nisi divitibus,
Mart. 5, 81, 2; cf.:dat census honores,
Ov. F. 1, 217.—Poet. with inf.:(γ).da mihi frui perpetuā virginitate,
allow me, Ov. M. 1, 486; id. ib. 8, 350:di tibi dent captā classem reducere Trojā,
Hor. S. 2, 3, 191; so id. ib. 1, 4, 39; id. Ep. 1, 16, 61; id. A. P. 323 et saep.—With ne:II.da, femina ne sim,
Ov. M. 12, 202.In partic.A.In milit. lang.1.Nomina, to enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13; Liv. 2, 24; 5, 10; cf.2.transf. beyond the military sphere,
Plaut. Ps. 4, 6, 38.—Manus (lit., as a prisoner of war, to stretch forth the hands to be fettered; cf. Cic. Lael. 26, 99;3.hence),
to yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4;and more freq. transf. beyond the milit. sphere,
to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72; Cic. Lael. 26, 99; id. Att. 2, 22, 2; Caes. B. G. 5, 31, 3; Ov. H. 4, 14; id. F. 3, 688; Verg. A. 11, 568; Hor. Epod. 17, 1 al.—Terga, for the usual vertere terga; v. tergum.—B. 1.Esp. in jurid. lang.: DO, DICO, ADDICO, the words employed by the praetor in the execution of his office; viz. DO in the granting of judges, actions, exceptions, etc.; DICO in pronouncing sentence of judgment; ADDICO in adjudging the property in dispute to one or the other party; cf. Varr. L. L. 6, § 30 Müll.;2.hence called tria verba,
Ov. F. 1, 47.—Datur, it is permitted, allowed, granted; with subj. clause: quaesitis diu terris, ubi sistere detur, Ov. M. 1, 307:C.interim tamen recedere sensim datur,
Quint. 11, 3, 127:ex quo intellegi datur, etc.,
Lact. 5, 20, 11.—In philos. lang., to grant a proposition:D.in geometria prima si dederis, danda sunt omnia: dato hoc, dandum erit illud (followed by concede, etc.),
Cic. Fin. 5, 28, 83; id. Tusc. 1, 11, 25; id. Inv. 1, 31 fin. —Designating the limit, to put, place, carry somewhere; and with se, to betake one's self somewhere:E.tum genu ad terram dabo,
to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17; cf.:aliquem ad terram,
Liv. 31, 37; Flor. 4, 2 fin.:me haec deambulatio ad languorem dedit!
has fatigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3:hanc mihi in manum dat,
id. And. 1, 5, 62:praecipitem me in pistrinum dabit,
id. ib. 1, 3, 9:hostes in fugam,
Caes. B. G. 5, 51 fin.:hostem in conspectum,
to bring to view, Liv. 3, 69 fin.:aliquem in vincula,
to cast into prison, Flor. 3, 10, 18; cf.:arma in profluentes,
id. 4, 12, 9:aliquem usque Sicanium fretum,
Val. Fl. 2, 28:aliquem leto,
to put to death, to kill, Phaedr. 1, 22, 9:se in viam,
to set out on a journey, Cic. Fam. 14, 12:sese in fugam,
id. Verr. 2, 4, 43 fin.; cf.:se fugae,
id. Att. 7, 23, 2:Socrates, quam se cumque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps,
id. de Or. 3, 16, 60 et saep.—Designating the effect, to cause, make, bring about, inflict, impose:F.qui dederit damnum aut malum,
Ter. And. 1, 1, 116:nec consulto alteri damnum dari sine dolo malo potest,
Cic. Tull. 14, 34; 16, 39; cf.:malum dare,
id. N. D. 1, 44, 122:hoc quī occultari facilius credas dabo,
Ter. Hec. 5, 4, 29:inania duro vulnera dat ferro,
Ov. M. 3, 84:morsus,
Prop. 5, 5, 39; cf.:motus dare,
to impart motion, Lucr. 1, 819 al. (but motus dare, to make motion, to move, be moved, id. 2, 311):stragem,
id. 1, 288:equitum ruinas,
to overthrow, id. 5, 1329.—With part. fut. pass.:pectora tristitiae dissolvenda dedit,
caused to be delivered from sadness, Tib. 1, 7, 40.—Prov.: dant animos vina,
Ov. M. 12, 242. —Aliquid alicui, to do any thing for the sake of another; to please or humor another; to give up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare): da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5 fin.: aliquid auribus alicujus, Trebon. ib. 12, 16:b.Caere hospitio Vestalium cultisque diis,
Liv. 7, 20:plus stomacho quam consilio,
Quint. 10, 1, 117 et saep.:ut concessisti illum senatui, sic da hunc populo,
i. e. forgive him, for the sake of the people, Cic. Lig. 12, 37:dabat et famae, ut, etc.,
Tac. A. 1, 7.—Hence,Se alicui, to give one's self up wholly, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve:G.dedit se etiam regibus,
Cic. Rab. Post. 2, 4; so Ter. Eun. 3, 3, 10; id. Heaut. 4, 3, 10; Poëta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2; Cic. Att. 7, 12, 3; Nep. Att. 9; Tac. A. 1, 31:mihi si large volantis ungula se det equi,
Stat. Silv, 2, 2, 38; 1, 1, 42; 5, 3, 71 al.; Aus. Mosel. 5, 448; cf. Ov. H. 16, 161:se et hominibus Pythagoreis et studiis illis,
Cic. Rep. 1, 111:se sermonibus vulgi,
id. ib. 6, 23:se jucunditati,
id. Off. 1, 34 al.:se populo ac coronae,
to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19; cf.:se convivio,
Suet. Caes. 31 et saep.:si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant,
Cic. de Or. 2, 44, 187.—Of discourse, to announce, tell, relate, communicate (like accipere, for to learn, to hear, v. accipio, II.; mostly ante-class. and poet.):H.erili filio hanc fabricam dabo,
Plaut. Bacch. 2, 3, 132:quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo,
Ter. Heaut. prol. 10; cf. Verg. E. 1, 19:imo etiam dabo, quo magis credas,
Ter. Phorm. 5, 6, 37:da mihi nunc, satisne probas?
Cic. Ac. 1, 3, 10:Thessalici da bella ducis,
Val. Fl. 5, 219:is datus erat locus colloquio,
appointed, Liv. 33, 13:fixa canens... Saepe dedit sedem notas mutantibus urbes,
i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107.—In pass., poet. i. q.: narratur, dicitur, fertur, etc., is said:seu pius Aeneas eripuisse datur,
Ov. F. 6, 434; Stat. Th. 7, 315; Claud. Rapt. Pros. 3, 337.—Fabulam, to exhibit, produce a play (said of the author; cf.:I.docere fabulam, agere fabulam),
Cic. Brut. 18 fin.; id. Tusc. 1, 1 fin.; Ter. Eun. prol. 9; 23; id. Heaut. prol. 33; id. Hec. prol. 1 Don.;and transf.,
Cic. Clu. 31, 84; cf.also: dare foras librum = edere,
Cic. Att. 13, 22, 3.—Verba (alicui), to give [p. 605] empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Capt. 5, 1, 25; id. Ps. 4, 5, 7; id. Rud. 2, 2, 19; Ter. And. 1, 3, 6 Ruhnk.; Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24; Cic. Phil. 13, 16 fin.; id. Att. 15, 16 A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76 et saep.—K.Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.), to impute, assign, ascribe, attribute a thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc.:L.nunc quam rem vitio dent, quaeso animum attendite,
Ter. And. prol. 8:hoc vitio datur,
id. Ad. 3, 3, 64:inopiā criminum summam laudem Sex. Roscio vitio et culpae dedisse,
Cic. Rosc. Am. 16, 48; id. Off. 1, 21, 71; 2, 17, 58; id. Div. in Caecil. 10; id. Brut. 80, 277 et saep.—Alicui cenam, epulas, etc., to give one a dinner, entertain at table (freq.):M.qui cenam parasitis dabit,
Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 8; Ter. Heaut. 3, 1, 45; Cic. Fam. 9, 20, 2; id. Mur. 36, 75:prandium dare,
id. ib. 32, 67; cf. Sen. Ben. 1, 14, 1; Tac. A. 2, 57 al.—To grant, allow, in gen. (rare, but freq. as impers.; v. B. 2. supra):2.dari sibi diem postulabat,
a respite, Plin. Ep. 3, 9, 32.- do, -dāre ( obsol., found only in the compounds, abdo, condo, abscondo, indo, etc.), 1, v. a. [Sanscr. root dhā-, da-dhāmi, set, put, place; Gr. the-, tithêmi; Ger. thun, thue, that; Eng. do, deed, etc.]. This root is distinct from 1. do, Sanscr. dā, in most of the Arian langg.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 484; Corss. Ausspr. 2, 410;3.but in Italy the two seem to have been confounded, at least in compounds,
Curt. Gr. Etym. p. 254 sq.; cf. Max Müller, Science of Lang. Ser. 2, p. 220, N. Y. ed.; Fick, Vergl. Wört. p. 100.do, acc. of domus, v. domus init. -
15 siccō
siccō āvī, ātus, āre [siccus], to make dry, dry, dry up: Sol siccaverat herbas, O.: retia litore, O.: veste cruores, V.: lacrimas, O.— To dry up, drain, make dry: paludes: fontīs, O.: dea siccata, parched, O.— To exhaust, drain dry, milk: Distenta ubera, H.: siccata ovis, O.: calices, i. e. empty, H.: Arethusa virides manu siccata capillos, i. e. wrung out, O.— To dry up, heal up: volnera, stanch, V.* * *siccare, siccavi, siccatus Vdry, drain; exhaust -
16 incidentia
1.incĭdo, cĭdi, cāsum, 3 ( fut. part. act. incasurus, Plin. 2, 27, 27, § 97; perf. scanned incĭdĕrunt, Lucr. 6, 1174), v. n. [in-cado], to fall into or upon a thing, to fall, light upon (freq. and class.).I.Lit.A.In gen., constr. with in and acc.; less freq. with other prepp., with the dat., or absol.(α).With in and acc.:(β).in foveam,
Cic. Phil. 4, 5, 12:ex spelunca saxum in crura ejus incidit,
id. Fat. 3, 6:e nubi in nubem vis incidit ardens fulminis,
Lucr. 6, 145; cf. id. 296:in segetem flamma,
falls, Verg. A. 2, 305:pestilentia in urbem,
Liv. 27, 23 fin.:ut incideret luna tum in eam metam, quae esset umbra terrae, etc.,
entered, Cic. Rep. 1, 14, 22:in oculos,
Plin. 20, 17, 73, § 187:incidentibus vobis in vallum portasque,
Liv. 27, 13, 2:in laqueos,
Juv. 10, 314.—With other prepp.:(γ).incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus,
Verg. A. 12, 926:(turris) super agmina late incidit,
id. ib. 2, 467.—With dat.:(γ).incidere portis,
to rush into, Liv. 5, 11, 14; 5, 26, 8:lymphis putealibus,
Lucr. 6, 1174:caput incidit arae,
Ov. M. 5, 104: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, Liv. 21, 10, 10:ultimis Romanis,
id. 28, 13, 9:jacenti,
Stat. Th. 5, 233:hi duo amnes confluentes incidunt Oriundi flumini,
empty, fall into, Liv. 44, 31, 4:modo serius incidis (sol) undis,
sink, Ov. M. 4, 198.—Absol.:B. (α).illa (hasta) volans, umeri surgunt qua tegmina summa, incidit,
Verg. A. 10, 477: incidit Adriaci spatium admirabile rhombi, i. e. into the fisherman ' s net, Juv. 4, 39. —With in and acc.:(β).in aliquem incurrere atque incidere,
Cic. Planc. 7, 17:cum hic in me incidit,
id. ib. 41, 99:C. Valerius Procillus, cum in fuga catenis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem incidit,
Caes. B. G. 1, 53, 5:in insidias,
Cic. Fam. 7, 3, 3; cf.:in quos (milites), si qui ex acie fugerint, de improviso incidant,
id. Rosc. Am. 52, 151:in manus alicujus,
id. Clu. 7, 21:in vituperatores,
id. Fam. 7, 3, 6; 6, 1, 25.—With inter:(γ).inter catervas armatorum,
Liv. 25, 39.—With dat.:(δ).qui (oculi) quocumque inciderunt,
Cic. Mil. 1, 1; Plin. Ep. 5, 6, 13; Quint. 11, 3, 50:sane homini praeter opinionem improviso incidi,
Cic. Verr. 2, 2, 74, § 182:incidit huic Appennicolae bellator filius Anni,
Verg. A. 11, 699.—With acc. alone (late Lat.):C.bene quod meas potissimum manus incidisti,
App. M. 6, p. 176, 24; id. ib. p. 179, 4:fatales laqueos,
Vulc. Gall. Avid. Caes. 2, § 2.—Transf., to fall upon, attack, assault: triarii consurgentes... in hostem incidebant. Liv. 8, 8, 13:II.postquam acrius ultimis incidebat Romanus,
id. 28, 13, 9.Trop.A.In gen., to fall into any condition.(α).With in and acc.:(β).in morbum,
Cic. Fam. 13, 29, 4: in febriculam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:in miserias,
id. Phil. 2, 10, 24; cf.:qui inciderant (sc. in morbum) haud facile septimum diem superabant,
Liv. 41, 21, 5:ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint,
Cic. Lael. 12, 42:quodsi quis etiam a culpa vacuus in amicitiam ejus inciderat,
Sall. C. 14, 4:in honoris contentionem,
Cic. Lael. 10, 34:in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem,
id. Off. 1, 8, 26:in furorem et insaniam,
Cic. Pis. 20, 46. —With acc. alone:B.caecitatem, Ambros. de Tobia, 2: iram,
Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10:amorem,
id. ib. 14, 1.—To fall upon, befall:C.eo anno pestilentia gravis incidit in urbem agrosque,
Liv. 27, 23, 6:tantus terror incidit ejus exercitui,
fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf.:ut nihil incidisset postea civitati mali, quod, etc.,
happened, Cic. de Or. 1, 7, 26.—In partic.1.To fall upon accidentally; to light upon, in thought or conversation:2.non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi,
Cic. Div. in Caecil. 15, 50; id. Lael. 1, 3; cf.:fortuito in sermonem alicujus incidere,
id. de Or. 1, 24, 111:in eum sermonem incidere, qui, etc.,
id. Lael. 1, 2:in varios sermones,
id. Att. 16, 2, 4:cum in eam memoriam et recordationem nuper ex sermone quodam incidissemus,
id. Brut. 2, 9:iterum in mentionem incidimus viri,
Tac. H. 4, 5; Plin. Ep. 9, 33, 1.—To come or occur to one's mind:3.sapiens appeteret aliquid, quodcumque in mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret,
come into his mind, Cic. Fin. 4, 16, 43; cf. Ter. Phorm. 1, 3, 5; id. Heaut. 3, 1, 75:redeunti, ex ipsa re mihi incidit suspicio,
id. And. 2, 2, 22; 3, 2, 21:tanta nunc suspicio de me incidit,
id. Ad. 4, 4, 5:dicam, verum, ut aliud ex alio incidit,
id. Heaut. 3, 3, 37:nihil te effugiet atque omne. quod erit in re occurret atque incidet,
Cic. de Or. 2, 34, 147:potantibus his apud Sex. Tarquinium incidit de uxoribus mentio,
Liv. 1, 57, 6.—To fall upon, happen in a certain time.(α).With in and acc.:(β).quod in id rei publicae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo, non casu in ipsum discrimen rerum contulisti tribunatum tuum—profecto vides, quanta vis, etc.,
Cic. Fam. 2, 7, 2:quorum aetas in eorum tempora, quos nominavi, incidit,
Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3:quoniam in eadem rei publicae tempora incidimus,
id. ib. 5, 8, 3 fin.:facies me in quem diem Romana incidant mysteria certiorem,
id. Att. 6, 1, 26:cum in Kalendas Januarias Compitaliorum dies incidisset,
id. Pis. 4, 8:quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt,
Quint. 12, 11, 16: in eum annum quo erat Hortensius consul futurus, incidere, to fall into, i. e. to extend the case until, etc., id. 6, 5, 4; cf.:quintus annus cum in te praetorem incidisset,
Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139.—With acc. alone (late Lat.):4.ut menses... autumnale tempus inciderent,
Sol. 1, § 44.—To fall out, happen, occur:5.et in nostra civitate et in ceteris, multis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse,
Cic. Fam. 5, 17, 3:si quid tibi durius inciderit,
Prop. 1, 15, 28; cf.: si casus inciderit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:incidunt saepe tempora cum, etc.,
id. Off. 1, 10, 31:eorum ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio,
id. ib. 1, 43, 152:potest incidere quaestio,
Quint. 7, 1, 19:verbum si quod minus usitatum incidat,
id. 2, 5, 4:in magnis quoque auctoribus incidunt aliqua vitiosa,
id. 10, 2, 15; 11, 1, 70; Cels. 5, 27, 3: ea accidisse non quia haec facta sunt, arbitror;verum haec ideo facta, quia incasura erant illa,
Plin. 2, 27, 27, § 97:si quando ita incidat,
Quint. 2, 5, 5; cf.:forte ita incidit, ut, etc.,
Liv. 26, 23, 2:forte ita inciderat, ne, etc.,
id. 1, 46, 5.—To fall in with, coincide, agree with, in opinion, etc.:6.ne ipse incidat in Diodorum, etc.,
Cic. Fat. 8, 15.—To stumble upon, undertake at random:2. I.sic existumes non me fortuito ad tuam amplitudinem meis officiis amplectendam incidisse, etc.,
Cic. Fam. 5, 8, 3.— Hence in part. pres.: incĭdentĭa, subst., occurrences, events, Amm. 14, 5, 4; 22, 9, 2 al.Lit.:B.teneris arboribus incisis atque inflexis,
Caes. B. G. 2, 17, 4:arbores,
Plin. 12, 14, 30, § 54; 32, § 58:inciditur vitro, lapide, osseisve cultellis,
id. 12, 25, 54, § 115; cf.:palmes inciditur in medullam,
id. 14, 9, 11, § 84:venam,
to open, id. 29, 6, 58, § 126; Cels. 2, 8; Tac. A. 16, 19; cf.:incisi nervi,
Plin. 11, 37, 88, § 218:circa vulnus scalpello,
Cels. 5, 27, 3:pinnas,
to clip, Cic. Att. 4, 2, 5; so,vites falce,
Verg. E. 3, 11:pulmo incisus,
cut up, divided, Cic. Div. 1, 39, 85; cf.:eupatoria foliis per extremitates incisis,
i. e. notched, indented, Plin. 5, 6, 29, § 65:nos linum incidimus, legimus,
cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10:funem,
Verg. A. 3, 667: corpora mortuorum, to dissect, Cels. praef.:nocentes homines vivos,
id. ib.:quid habet haruspex cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus?
Cic. Div. 1, 39, 85:si rectum limitem rupti torrentibus pontes inciderint,
cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16:squamisque incisus adaestuat amnis,
Stat. Th. 5, 517:non incisa notis marmcra publicis,
engraved, Hor. C. 4, 8, 13:tabula... his ferme incisa litteris fuit,
Liv. 6, 29 fin. —Transf.1.To cut in, to carve, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in and abl.; less freq. with in and acc., the dat., or absol.(α).With in and abl.:(β).id non modo tum scripserunt, verum etiam in aere incisum nobis tradiderunt,
Cic. Verr. 2, 4, 65; cf.:foedus in columna aenea incisum et perscriptum,
id. Balb. 23, 53; id. Verr. 2, 2, 63, § 154:in qua basi grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum,
id. ib. 2, 4, 34, §74: nomina in tabula incisa,
id. Fam. 13, 36, 1:notum est carmen incisum in sepulcro,
id. de Sen. 17, 61; id. Pis. 29, 72; id. Font. 14, 31:incidens litteras in fago recenti,
Plin. 16, 9, 14, § 35:indicem in aeneis tabulis,
Suet. Aug. 101:quae vos incidenda in aere censuistis,
Plin. Pan. 75, 1.—With in and acc.:(γ).quae (acta) ille in aes incidit,
Plin. Pan. 1, 7, 16:leges in aes incisae,
Liv. 3, 57 fin.:lege jam in aes incisā,
Suet. Aug. 28 fin.:quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt, etc.,
Cic. Phil. 1, 10, 26.—With dat. ( poet. and post-Aug.):(δ).verba ceris,
Ov. M. 9, 529:amores arboribus,
Verg. E. 10, 53:fastos marmoreo parieti,
Suet. Gramm. 17:nomen non trabibus aut saxis,
Plin. Pan. 54, 7; cf.:primum aliquid da, quod possim titulis incidere,
i. e. among your titles, Juv. 8, 69.—Absol.:2.incidebantur jam domi leges,
Cic. Mil. 32, 87; cf.:tabula his litteris incīsa,
Liv. 6, 29, 9:sine delectu morum quisquis incisus est,
inscribed, registered, Sen. Ben. 4, 28:Victorem litteris incisis appellare,
Macr. S. 3, 6, 11.—To make by [p. 921] cutting, to cut (rare):II.ferroque incidit acuto Perpetuos dentes et serrae repperit usum,
Ov. M. 8, 245:novas incide faces, tibi ducitur uxor,
Verg. E. 8, 29; Col. 2, 21, 3.Trop.A.To break off, interrupt, put an end to:B.poëma ad Caesarem, quod institueram, incidi,
have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,
id. de Or. 2, 82, 336; cf. Liv. 32, 37, 5:tandem haec singultu verba incidente profatur,
Stat. Th. 9, 884:novas lites,
Verg. E. 9, 14:ludum,
Hor. Ep. 1, 14, 36:vocis genus crebro incidens,
broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217.—To cut off, cut short, take away, remove:C. 1.media,
to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47:qui mihi pinnas inciderant nolunt easdem renasci,
id. 4, 2, 5:Tarquinius spe omni reditus incisā exsulatum Tusculum abiit,
cut off, Liv. 2, 15, 7:spe incisā,
id. 3, 58, 6; 35, 31, 7; cf. id. 44, 6, 13; 44, 13, 3:tantos actus,
Sil. 3, 78:ipsam, quam promimus horam casus incidit,
Sen. Ep. 101:testamentum,
to annul, invalidate, Dig. 28, 4, 3.—incī-sum, i, n., rhet. t. t. for the Gr. komma, a section or division of a sentence, a clause: quae nescio cur, cum Graeci kommata et kôla nominent, nos non recte incisa et membra dicamus, Cic. Or. 62, 211 (for which:2.incisiones et membra,
id. 64, 261):incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri,
Quint. 9, 4, 122; cf. id. ib. 22; 32; 44; 67; 123.—incīsē, adv., in short clauses:quo pacto deceat incise membratimve dici,
Cic. Or. 63, 212; cf. incisim. -
17 incido
1.incĭdo, cĭdi, cāsum, 3 ( fut. part. act. incasurus, Plin. 2, 27, 27, § 97; perf. scanned incĭdĕrunt, Lucr. 6, 1174), v. n. [in-cado], to fall into or upon a thing, to fall, light upon (freq. and class.).I.Lit.A.In gen., constr. with in and acc.; less freq. with other prepp., with the dat., or absol.(α).With in and acc.:(β).in foveam,
Cic. Phil. 4, 5, 12:ex spelunca saxum in crura ejus incidit,
id. Fat. 3, 6:e nubi in nubem vis incidit ardens fulminis,
Lucr. 6, 145; cf. id. 296:in segetem flamma,
falls, Verg. A. 2, 305:pestilentia in urbem,
Liv. 27, 23 fin.:ut incideret luna tum in eam metam, quae esset umbra terrae, etc.,
entered, Cic. Rep. 1, 14, 22:in oculos,
Plin. 20, 17, 73, § 187:incidentibus vobis in vallum portasque,
Liv. 27, 13, 2:in laqueos,
Juv. 10, 314.—With other prepp.:(γ).incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus,
Verg. A. 12, 926:(turris) super agmina late incidit,
id. ib. 2, 467.—With dat.:(γ).incidere portis,
to rush into, Liv. 5, 11, 14; 5, 26, 8:lymphis putealibus,
Lucr. 6, 1174:caput incidit arae,
Ov. M. 5, 104: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, Liv. 21, 10, 10:ultimis Romanis,
id. 28, 13, 9:jacenti,
Stat. Th. 5, 233:hi duo amnes confluentes incidunt Oriundi flumini,
empty, fall into, Liv. 44, 31, 4:modo serius incidis (sol) undis,
sink, Ov. M. 4, 198.—Absol.:B. (α).illa (hasta) volans, umeri surgunt qua tegmina summa, incidit,
Verg. A. 10, 477: incidit Adriaci spatium admirabile rhombi, i. e. into the fisherman ' s net, Juv. 4, 39. —With in and acc.:(β).in aliquem incurrere atque incidere,
Cic. Planc. 7, 17:cum hic in me incidit,
id. ib. 41, 99:C. Valerius Procillus, cum in fuga catenis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem incidit,
Caes. B. G. 1, 53, 5:in insidias,
Cic. Fam. 7, 3, 3; cf.:in quos (milites), si qui ex acie fugerint, de improviso incidant,
id. Rosc. Am. 52, 151:in manus alicujus,
id. Clu. 7, 21:in vituperatores,
id. Fam. 7, 3, 6; 6, 1, 25.—With inter:(γ).inter catervas armatorum,
Liv. 25, 39.—With dat.:(δ).qui (oculi) quocumque inciderunt,
Cic. Mil. 1, 1; Plin. Ep. 5, 6, 13; Quint. 11, 3, 50:sane homini praeter opinionem improviso incidi,
Cic. Verr. 2, 2, 74, § 182:incidit huic Appennicolae bellator filius Anni,
Verg. A. 11, 699.—With acc. alone (late Lat.):C.bene quod meas potissimum manus incidisti,
App. M. 6, p. 176, 24; id. ib. p. 179, 4:fatales laqueos,
Vulc. Gall. Avid. Caes. 2, § 2.—Transf., to fall upon, attack, assault: triarii consurgentes... in hostem incidebant. Liv. 8, 8, 13:II.postquam acrius ultimis incidebat Romanus,
id. 28, 13, 9.Trop.A.In gen., to fall into any condition.(α).With in and acc.:(β).in morbum,
Cic. Fam. 13, 29, 4: in febriculam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:in miserias,
id. Phil. 2, 10, 24; cf.:qui inciderant (sc. in morbum) haud facile septimum diem superabant,
Liv. 41, 21, 5:ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint,
Cic. Lael. 12, 42:quodsi quis etiam a culpa vacuus in amicitiam ejus inciderat,
Sall. C. 14, 4:in honoris contentionem,
Cic. Lael. 10, 34:in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem,
id. Off. 1, 8, 26:in furorem et insaniam,
Cic. Pis. 20, 46. —With acc. alone:B.caecitatem, Ambros. de Tobia, 2: iram,
Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10:amorem,
id. ib. 14, 1.—To fall upon, befall:C.eo anno pestilentia gravis incidit in urbem agrosque,
Liv. 27, 23, 6:tantus terror incidit ejus exercitui,
fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf.:ut nihil incidisset postea civitati mali, quod, etc.,
happened, Cic. de Or. 1, 7, 26.—In partic.1.To fall upon accidentally; to light upon, in thought or conversation:2.non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi,
Cic. Div. in Caecil. 15, 50; id. Lael. 1, 3; cf.:fortuito in sermonem alicujus incidere,
id. de Or. 1, 24, 111:in eum sermonem incidere, qui, etc.,
id. Lael. 1, 2:in varios sermones,
id. Att. 16, 2, 4:cum in eam memoriam et recordationem nuper ex sermone quodam incidissemus,
id. Brut. 2, 9:iterum in mentionem incidimus viri,
Tac. H. 4, 5; Plin. Ep. 9, 33, 1.—To come or occur to one's mind:3.sapiens appeteret aliquid, quodcumque in mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret,
come into his mind, Cic. Fin. 4, 16, 43; cf. Ter. Phorm. 1, 3, 5; id. Heaut. 3, 1, 75:redeunti, ex ipsa re mihi incidit suspicio,
id. And. 2, 2, 22; 3, 2, 21:tanta nunc suspicio de me incidit,
id. Ad. 4, 4, 5:dicam, verum, ut aliud ex alio incidit,
id. Heaut. 3, 3, 37:nihil te effugiet atque omne. quod erit in re occurret atque incidet,
Cic. de Or. 2, 34, 147:potantibus his apud Sex. Tarquinium incidit de uxoribus mentio,
Liv. 1, 57, 6.—To fall upon, happen in a certain time.(α).With in and acc.:(β).quod in id rei publicae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo, non casu in ipsum discrimen rerum contulisti tribunatum tuum—profecto vides, quanta vis, etc.,
Cic. Fam. 2, 7, 2:quorum aetas in eorum tempora, quos nominavi, incidit,
Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3:quoniam in eadem rei publicae tempora incidimus,
id. ib. 5, 8, 3 fin.:facies me in quem diem Romana incidant mysteria certiorem,
id. Att. 6, 1, 26:cum in Kalendas Januarias Compitaliorum dies incidisset,
id. Pis. 4, 8:quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt,
Quint. 12, 11, 16: in eum annum quo erat Hortensius consul futurus, incidere, to fall into, i. e. to extend the case until, etc., id. 6, 5, 4; cf.:quintus annus cum in te praetorem incidisset,
Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139.—With acc. alone (late Lat.):4.ut menses... autumnale tempus inciderent,
Sol. 1, § 44.—To fall out, happen, occur:5.et in nostra civitate et in ceteris, multis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse,
Cic. Fam. 5, 17, 3:si quid tibi durius inciderit,
Prop. 1, 15, 28; cf.: si casus inciderit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:incidunt saepe tempora cum, etc.,
id. Off. 1, 10, 31:eorum ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio,
id. ib. 1, 43, 152:potest incidere quaestio,
Quint. 7, 1, 19:verbum si quod minus usitatum incidat,
id. 2, 5, 4:in magnis quoque auctoribus incidunt aliqua vitiosa,
id. 10, 2, 15; 11, 1, 70; Cels. 5, 27, 3: ea accidisse non quia haec facta sunt, arbitror;verum haec ideo facta, quia incasura erant illa,
Plin. 2, 27, 27, § 97:si quando ita incidat,
Quint. 2, 5, 5; cf.:forte ita incidit, ut, etc.,
Liv. 26, 23, 2:forte ita inciderat, ne, etc.,
id. 1, 46, 5.—To fall in with, coincide, agree with, in opinion, etc.:6.ne ipse incidat in Diodorum, etc.,
Cic. Fat. 8, 15.—To stumble upon, undertake at random:2. I.sic existumes non me fortuito ad tuam amplitudinem meis officiis amplectendam incidisse, etc.,
Cic. Fam. 5, 8, 3.— Hence in part. pres.: incĭdentĭa, subst., occurrences, events, Amm. 14, 5, 4; 22, 9, 2 al.Lit.:B.teneris arboribus incisis atque inflexis,
Caes. B. G. 2, 17, 4:arbores,
Plin. 12, 14, 30, § 54; 32, § 58:inciditur vitro, lapide, osseisve cultellis,
id. 12, 25, 54, § 115; cf.:palmes inciditur in medullam,
id. 14, 9, 11, § 84:venam,
to open, id. 29, 6, 58, § 126; Cels. 2, 8; Tac. A. 16, 19; cf.:incisi nervi,
Plin. 11, 37, 88, § 218:circa vulnus scalpello,
Cels. 5, 27, 3:pinnas,
to clip, Cic. Att. 4, 2, 5; so,vites falce,
Verg. E. 3, 11:pulmo incisus,
cut up, divided, Cic. Div. 1, 39, 85; cf.:eupatoria foliis per extremitates incisis,
i. e. notched, indented, Plin. 5, 6, 29, § 65:nos linum incidimus, legimus,
cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10:funem,
Verg. A. 3, 667: corpora mortuorum, to dissect, Cels. praef.:nocentes homines vivos,
id. ib.:quid habet haruspex cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus?
Cic. Div. 1, 39, 85:si rectum limitem rupti torrentibus pontes inciderint,
cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16:squamisque incisus adaestuat amnis,
Stat. Th. 5, 517:non incisa notis marmcra publicis,
engraved, Hor. C. 4, 8, 13:tabula... his ferme incisa litteris fuit,
Liv. 6, 29 fin. —Transf.1.To cut in, to carve, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in and abl.; less freq. with in and acc., the dat., or absol.(α).With in and abl.:(β).id non modo tum scripserunt, verum etiam in aere incisum nobis tradiderunt,
Cic. Verr. 2, 4, 65; cf.:foedus in columna aenea incisum et perscriptum,
id. Balb. 23, 53; id. Verr. 2, 2, 63, § 154:in qua basi grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum,
id. ib. 2, 4, 34, §74: nomina in tabula incisa,
id. Fam. 13, 36, 1:notum est carmen incisum in sepulcro,
id. de Sen. 17, 61; id. Pis. 29, 72; id. Font. 14, 31:incidens litteras in fago recenti,
Plin. 16, 9, 14, § 35:indicem in aeneis tabulis,
Suet. Aug. 101:quae vos incidenda in aere censuistis,
Plin. Pan. 75, 1.—With in and acc.:(γ).quae (acta) ille in aes incidit,
Plin. Pan. 1, 7, 16:leges in aes incisae,
Liv. 3, 57 fin.:lege jam in aes incisā,
Suet. Aug. 28 fin.:quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt, etc.,
Cic. Phil. 1, 10, 26.—With dat. ( poet. and post-Aug.):(δ).verba ceris,
Ov. M. 9, 529:amores arboribus,
Verg. E. 10, 53:fastos marmoreo parieti,
Suet. Gramm. 17:nomen non trabibus aut saxis,
Plin. Pan. 54, 7; cf.:primum aliquid da, quod possim titulis incidere,
i. e. among your titles, Juv. 8, 69.—Absol.:2.incidebantur jam domi leges,
Cic. Mil. 32, 87; cf.:tabula his litteris incīsa,
Liv. 6, 29, 9:sine delectu morum quisquis incisus est,
inscribed, registered, Sen. Ben. 4, 28:Victorem litteris incisis appellare,
Macr. S. 3, 6, 11.—To make by [p. 921] cutting, to cut (rare):II.ferroque incidit acuto Perpetuos dentes et serrae repperit usum,
Ov. M. 8, 245:novas incide faces, tibi ducitur uxor,
Verg. E. 8, 29; Col. 2, 21, 3.Trop.A.To break off, interrupt, put an end to:B.poëma ad Caesarem, quod institueram, incidi,
have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,
id. de Or. 2, 82, 336; cf. Liv. 32, 37, 5:tandem haec singultu verba incidente profatur,
Stat. Th. 9, 884:novas lites,
Verg. E. 9, 14:ludum,
Hor. Ep. 1, 14, 36:vocis genus crebro incidens,
broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217.—To cut off, cut short, take away, remove:C. 1.media,
to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47:qui mihi pinnas inciderant nolunt easdem renasci,
id. 4, 2, 5:Tarquinius spe omni reditus incisā exsulatum Tusculum abiit,
cut off, Liv. 2, 15, 7:spe incisā,
id. 3, 58, 6; 35, 31, 7; cf. id. 44, 6, 13; 44, 13, 3:tantos actus,
Sil. 3, 78:ipsam, quam promimus horam casus incidit,
Sen. Ep. 101:testamentum,
to annul, invalidate, Dig. 28, 4, 3.—incī-sum, i, n., rhet. t. t. for the Gr. komma, a section or division of a sentence, a clause: quae nescio cur, cum Graeci kommata et kôla nominent, nos non recte incisa et membra dicamus, Cic. Or. 62, 211 (for which:2.incisiones et membra,
id. 64, 261):incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri,
Quint. 9, 4, 122; cf. id. ib. 22; 32; 44; 67; 123.—incīsē, adv., in short clauses:quo pacto deceat incise membratimve dici,
Cic. Or. 63, 212; cf. incisim. -
18 redigo
rĕd-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago].I. A.Lit.:B.(Sol) Disjectos redegit equos,
Lucr. 5, 403:si materiem nostram collegerit aetas Post obitum, rursumque redegerit, ut sita nunc est,
bring it back, restore it to its present condition, id. 3, 848:filia parva duas redigebat rupe capellas,
Ov. F. 4, 511:tauros in gregem,
Varr. R. R. 2, 5, 12; cf.:in sua rura boves,
Ov. F. 3, 64:oppidani (hostem) fusum fugatumque in castra redigunt,
Liv. 21, 9:hostium equitatum in castra,
id. 26, 10:turbam ferro in hostes,
id. 37, 43:aliquem Capuam,
id. 26, 12 fin.:aliquem in exsilium,
Just. 9, 4, 7. —Trop.:II.rem ad pristinam belli rationem redegit,
Caes. B. C. 1, 76 fin.:annum neglegentia conturbatum ad pristinam rationem,
Suet. Aug. 31:disciplinam militarem ad priscos mores,
Liv. 8, 6 fin.: aliquid ad ultimam sui generis formam speciemque, Cic. Or. 3, 10:omnia redegit in singulas rationes praeceptionis,
Auct. Her. 4, 2, 3:aliquem in concordiam,
Plaut. Am. 1, 2, 13:vos in gratiam,
Ter. Phorm. 5, 7, 73:tu, qui ais, redige in memoriam,
recall it to my mind, id. ib. 2, 3, 36:in memoriam,
Cic. Phil. 2, 7, 18; id. Fam. 1, 9, 9:(poëtae) formidine fustis Ad bene dicendum delectandumque redacti,
brought back, reduced, Hor. Ep. 2, 1, 155.—Far more freq.,(With the idea of agere predominant; cf. recido and redeo, II.) To get together, call in, collect, raise, receive, take a sum of money or the like by selling, etc.:B.cum omnem pecuniam ex aerario exhausissetis, ex vectigalibus redegissetis, ab omnibus regibus coëgissetis,
Cic. Agr. 2, 36, 98; cf.:pecuniam ex bonis patriis,
id. Phil. 13, 5, 10;and simply pecuniam,
id. Rab. Post. 13, 37; Hor. Epod. 2, 69:omne argentum tibi,
to scrape together, Plaut. Pers. 2, 5, 23:bona vendit, pecuniam redigit... pecunia, quam ex Agonidis bonis redegisset,
Cic. Div. in Caecil. 16, 56; cf. Liv. 5, 16:quod omnis frumenti copia decumarum nomine penes istum esset redacta, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 73, § 171:fructus,
Dig. 36, 4, 5, § 22 (after colere agros); 22, 1, 46; cf.:pars maxima (praedae) ad quaestorem redacta est,
Liv. 5, 19:fructus ad eum,
Dig. 10, 2, 51:quicquid captum ex hostibus est, vendidit Fabius, consul, ac redegit in publicum,
paid it into the public treasury, Liv. 2, 42:venditum sub hastā in aerarium,
id. 4, 53:(patres) victi irā vetuere reddi (bona regia), vetuere in publicum redigi,
id. 2, 5, 1; cf.:praedam in fiscum,
Tac. H. 4, 72:aliquid in commune,
Dig. 17, 2, 52, § 6.—To bring or reduce a thing to any condition, circumstance, etc.; to make or render it so and so (cf. reddo); constr. with in (so most freq.), ad, sub, an adv. of place, absol., or with a double acc.(α).With in:(β).viros in servitutem,
Plaut. Aul. 2, 1, 47:Aeduos in servitutem,
Caes. B. G. 2, 14, 3:in pristinam sortem servitutis,
Just. 6, 5, 1:vidulum in potestatem alicujus,
Plaut. Rud. 5, 3, 22:civitatem in potestatem,
Caes. B. G. 7, 13 fin.; Hirt. B. G. 8, 24 fin.; 45; Cic. Quint. 55, 152; id. Phil. 5, 17, 46; id. Verr. 2, 2, 13, § 33; Tac. Agr. 18; Vell. 2, 94, 4; cf.:civitatem in dicionem potestatemque populi Romani,
Caes. B. G. 2, 34 fin.:aliquos in dicionem,
Cic. Balb. 10, 25; Liv. 41, 19:gentes in dicionem hujus imperii,
Cic. Phil. 4, 5, 13:Arvernos in provinciam,
to reduce to a province, Caes. B. G. 1, 45; 7, 77 fin.; cf.:partem Britanniae, etc., in formam provinciae,
Tac. Agr. 14; Suet. Caes. 25; id. Aug. 18; id. Tib. 37 fin.; id. Calig. 1; Liv. Epit. 45; 93:in formulam provinciae,
Vell. 2, 38, 1:in formam praefecturae,
id. 2, 44, 4:in id redactus sum loci, Ut, etc.,
Ter. Phorm. 5, 7, 86; cf.:republicā in tranquillum redactā,
Liv. 3, 40; and:mentem in veros timores,
Hor. C. 1, 37, 15:si hoc genus (pecuniarum) in unum redigatur,
be brought into one mass, Cic. Phil. 5, 4, 13:dispositio est, per quam illa, quae invenimus, in ordinem redigimus,
reduce to order, Auct. Her. 3, 9, 16; cf.:arbores in ordinem certaque intervalla,
Quint. 8, 3, 9; but: ut veteres grammatici auctores alios in ordinem redegerint, alios omnino exemerint numero, brought, admitted into the rank of classics (cf. Gr. enkrinein; opp. numero eximere = ekkrinein):libertinos in equestrem ordinem,
Lampr. Alex. Sev. 18; Just. 5, 6, 5; Quint. 1, 4, 3;for which: redigere aliquem (poëtam) in numerum,
id. 10, 1, 54;also,
to lower, degrade, Suet. Vesp. 15; v. ordo; cf. Liv. ap. Prisc. 1173 P.; Plin. Ep. 2, 6, 5:quod prosa scriptum redigere in quaedam versiculorum genera,
Quint. 9, 4, 52:in hanc consuetudinem memoriā exercitatione redigendā,
id. 11, 2, 45:servos, in dominium nostrum,
Dig. 1, 5, 5:in nihilum redigam te, et non eris,
Vulg. Ezech. 26, 21:in cinerem,
id. 2 Pet. 2, 6: provinciam in solitudinem, Lact. de Ira Dei, 5, 4.—With ad:(γ).aliquem ad inopiam redigere,
to reduce to poverty, Ter. Heaut. 5, 1, 56:aliquem ad incitas,
Plaut. Poen. 4, 2, 85; id. Trin. 2, 4, 136:genus id ad interitum,
Lucr. 5, 877; Cic. ap. Lact. 7, 11, 5; cf.:prope ad internecionem gente ac nomine Nerviorum redacto,
Caes. B. G. 2, 28:ad nihilum redigere,
Vulg. Psa. 72, 20:victoriam ad vanum et irritum,
to render empty and useless, Liv. 26, 37 fin.: cf.: [p. 1541] spem ad irritum, id. 28, 31:aliquid ante dubium ad certum,
to render certain, id. 44, 15:carnes excrescentes ad aequalitatem,
Plin. 30, 13, 39, § 113 (shortly afterwards reducunt); cf.:cicatrices ad planum,
id. 20, 9, 36, § 93:aliquem ad desperationem,
Suet. Aug. 81; Just. 6, 5, 7 et saep.:redegit se ad pallium et crepidas,
Suet. Tib. 13.—With sub:(δ).Galliam sub populi Romani imperium,
Caes. B. G. 5, 29, 4:Corcyram sub imperium Atheniensium,
Nep. Timoth. 2, 1:barbaros sub jus dicionemque,
Liv. 28, 21:incolas ejus insulae sub potestatem Atheniensium,
Nep. Milt. 1, 4; 2 fin.; id. Paus. 2, 4; id. Pelop. 5:totam Italiam sub se,
id. Flor. 1, 9, 8:GENTES SVB IMPERIVM,
Inscr. Grut. 226.—With adv. of place:(ε).eo redigis me, ut, etc.,
Ter. Eun. 4, 4, 23:eo, ut,
Flor. 1, 2, 4:hem! Quo redactus sum!
Ter. Eun. 2, 2, 7.—Absol.: ut credam, redigunt animum mihi argumenta, Att. ap. Non. 174, 10 (Trag. Rel. v. 516 Rib.): ut ejus animum retundam, redigam, ut, quo se vortat, nesciat, bring it down, so that, etc., Ter. Heaut. 5, 1, 73; Lucr. 1, 553.—(ζ).With double acc., to make or render a thing something (very rare;2.more freq. reddere): quae facilia ex difficillimis animi magnitudo redegerat,
Caes. B. G. 2, 27 fin.:(Ubios) Suevi multo humiliores infirmioresque redegerunt,
id. ib. 4, 3 fin.; Aus. Mos. 224.—In designations of number, etc., pregn., to bring within a number or extent; to lessen, diminish, reduce:familiam jam ad paucos redactam paene ab interitu vindicasti,
Cic. Marcell. 4, 10; cf.:redigere omnis fere in quadrum numerumque sententias,
id. Or. 61, 208:hosce ipsos (libros octo) utiliter ad sex libros redegit Diophanes,
reduced, abridged, Varr. R. R. 1, 1, 10:ex hominum milibus LX. vix ad D.... sese redactos esse dixerunt,
Caes. B. G. 2, 28:ad semuncias redacta,
Tac. A. 6, 16:judicia ad duo genera judicum redegit,
Suet. Caes. 41; id. Vesp. 10:non ad numerum redigar duorum,
Ov. M. 6, 199:quod si comminuas vilem redigatur ad assem,
Hor. S. 1, 1, 43:ne res ad nilum redigantur funditus omnes,
Lucr. 1, 791; 2, 752; cf. Ov. M. 14, 149:rem maximam redigere ad minimum,
Lact. 3, 9, 15. -
19 ē-gerō
ē-gerō gessī, gestus, ere, to carry out, bring out, take away, remove, discharge: cumulata bona, L.: praedam ex hostium tectis, L.: fluctūs (e navi), O.: tantum nivis, L.: aquam vomitu, Cu.: egeritur dolor, is assuaged, O.—To empty, make desolate: avidis Dorica castra rogis, Pr. -
20 fundō
fundō fūdī, fūsus, ere [FV-], to pour, pour out, shed: sanguinem e paterā: liquorem de paterā, H.: vinum inter cornua, O.: vinum super aequora, O.: lacrimas, V.: parumne Fusum est Latini sanguinis? split, H.: sanguinem de regno (i. e. propter regnum), Cu.: ingentibus procellis fusus imber, pouring, L.: fusus labris amnis Inficit (i. e. fusa in labra aqua), V.— To make by melting, cast, found. quaerere, quid fusum durius esset, H.— To pour from, empty, pour: duo carchesia Baccho humi, V.: pateram vaccae inter cornua, V.— To pour forth in abundance, scatter, cast, hurl, spread, extend, diffuse: segetem corbibus in Tiberim, L.: res, quibus ignis excitari potest, Cs.: quas (maculas) incuria fudit, has scattered, H.: in pectora odores, O.: luna se per fenestras, V.: ne (vitis) in omnīs partīs fundatur, spread out: latius incendium, Cu.: fusus propexam in pectore barbam, V.: fusis circum armis, in full armor, V.— To bring forth, bear, produce abundantly, yield richly: flores: quem Maia fudit, bore, V.: te beluam ex utero.— To throw down, cast to the ground, prostrate: (hostes) de iugis funduntur, L.: septem Corpora (cervorum) humi, V.: puero fuso, O.— To overthrow, overcome, rout, vanquish, put to flight: hostīs: Gallos a delubris vestris, L.: Latini ad Veserim fusi: quattuor exercitūs, L.: omnibus hostium copiis fusis, Cs.— Fig., to pour out, pour forth, give up, waste, lose: verba, T.: vitam cum sanguine, V.: opes, H.— To spread, extend, display: se latius fundet orator, will display himself: superstitio fusa per gentīs. —Of speech, to pour forth, utter: inanīs sonos: verba poëtarum more: carmen: ore loquelas, V.: vocem extremam cum sanguine, V.: preces, Ta.* * *Ifundare, fundavi, fundatus Vestablish, found, begin; lay the bottom, lay a foundation; confirmIIfundere, fudi, fusus Vpour, cast (metals); scatter, shed, rout
- 1
- 2
См. также в других словарях:
empty — [emp′tē] adj. emptier, emptiest [ME emti & (with intrusive p ) empti < OE æmettig, unoccupied, lit., at leisure < æmetta, leisure (< æ , without + base of motan, to have to: see MUST1) + ig, Y2] 1. containing nothing; having nothing in… … English World dictionary
empty — emptiable, adj. emptier, n. emptily, adv. emptiness, n. /emp tee/, adj., emptier, emptiest, v., emptied, emptying, n., pl. empties. adj. 1. containing nothing; having none of the usual or appropriate contents: an empty bottle. 2. vacant; unocc … Universalium
empty — I. adjective (emptier; est) Etymology: Middle English, from Old English ǣmettig unoccupied, from ǣmetta leisure, perhaps from ǣ without + metta (probably akin to mōtan to have to) more at must Date: before 12th century 1. a. containing nothing … New Collegiate Dictionary
empty — /ˈɛmpti / (say emptee), /ˈɛmti / (say emtee) adjective (emptier, emptiest) 1. containing nothing; void of the usual or appropriate contents: an empty bottle. 2. vacant; unoccupied: an empty house. 3. without burden or load: an empty wagon. 4.… …
empty — adj., v., & n. adj. (emptier, emptiest) 1 containing nothing. 2 (of a house etc.) unoccupied or unfurnished. 3 (of a transport vehicle etc.) without a load, passengers, etc. 4 a meaningless, hollow, insincere (empty threats; an empty gesture). b… … Useful english dictionary
empty — emp•ty [[t]ˈɛmp ti[/t]] adj. ti•er, ti•est, 1) containing nothing; devoid of contents 2) vacant; unoccupied 3) devoid of human activity 4) hollow; meaningless 5) unemployed; idle: empty days[/ex] 6) math. Math. (of a set) containing no elements;… … From formal English to slang
empty — 1. adjective /ɛmptiː/ a) devoid of content b) Containing no elements (as of a string or array), opposed to being null (having no valid value). Syn: clean … Wiktionary
empty — emp·ty || emptɪ v. remove the contents of, make empty adj. containing nothing; without people; hollow, meaningless n. container devoid of contents … English contemporary dictionary
empty — ► ADJECTIVE (emptier, emptiest) 1) containing nothing; not filled or occupied. 2) having no meaning or likelihood of fulfilment: an empty threat. 3) having no value or purpose. ► VERB (empties, emptied) … English terms dictionary
Empty nose syndrome — (ENS) is a medical term coined by Dr. Kern and Dr. Stenquist (1996) to describe a cluster of symptoms that often occurs when a nose is crippled by over resection of the inferior and/or middle turbinates of the nose. ENS can be considered as a… … Wikipedia
Make Me a Millionaire — title card. Format Game/Lottery Show Created by J.D. Roth … Wikipedia